این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق فعالیت های فوق برنامه نوجوانان را در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می دهد. 

فعالیت های فوق برنامه در شناخت محیط زندگی بسیار حائز اهمیت هستند. نوجوانان از طریق این فعالیت ها می توانند بهتر محل زندگی خود را بشناسند. از طریق این فعالیت ها می توانند از نوع صنایع دستی، میراث فرهنگی، موقعیت جغرافیایی و .... شهر خود آگاه شوند و برای بهتر شدن آن ها روشهای جدیدی ارائه بدهند. بنابراین فعالیت های فوق برنامه ما را اهمیت دادن و توجه کردن به میراث فرهنگی و ارزش های جامعه یاری می کنند، که این امر بسیار مهم است، زیرا افتخار نصیب ملتی است که بر میراث فرهنگی خود بیفزاید و نه درست رد به سینه آن ها بگذارد و بلکه افراد جامعه ی خود را از ارزش های رایج در جامعه آگاه کند، که این امر خود مانع تهاجم فرهنگی بیگانگان به جامعه می باشد و از یک طرف جامعه از ایستایی خارج می شود و از طرف دیگر پویا می گردد. زیرا ما نه میراث فرهنگی را به طور کلی فراموش نی کنیم و نه چشم بسته آن ها را قبول می کنیم، بلکه آن ها را مورد تصفیه و پالایش قرار می دهیم و آن چه منطبق بر واقعیت است و در آسایش و سعادت فکری و معنوی افراد جامعه موثر می باشد را مورد توجه عمیق قرار می دهیم. 

نقش دیگر فعالیت های فوق برنامه کمک به مربیان برای شناسایی کودکان خلاق است. ما از طریق این فعالیت ها می توانیم کودکان و نوجوانان را شناسایی کنیم و به استعداد آن ها پی ببریم و زمینه ی رشد هر چه بیش تر استعدادهای آن ها فراهم کنیم. این امر علاوه بر فعالیت های علمی در فعالیت های ورزشی و هنری کاملاً قابل مشاهده است و اگر دقیق تر به مسئله نگاه کنیم می بینیم اغلب افتخارات ملی که نوجوانان و جوانان ما آفریده اند، فعالیت های فوق برنامه منشأ ترقی و پیشرفت آن ها بوده است. 

مسئله ی دیگر این است که اگر نوجوانان از طریق فعالیت های فوق برنامه به درجات بالای خلاقیتی و علمی نرسند، ولی در حل مشکلات زندگی روزمره حتماً موثر و مفید واقع خواهند شد. آن ها می توانند از طریق این فعالیت ها حتی برای خود شغل پیدا کنند؛ زیرا آن ها از طریق کشف استعداد خود می توانند به این مرحله از ترقی برسند که بتوانند تشخیص دهند برای چه کاری ساخته شده اند؛ یعنی در انتخاب و انجام چه شغلی در آینده موفق هستند، به دنبال آن بروند و از زمان موجود حداکثر استفاده را ببرند. نکته ی پایانی این که فعالیت های فوق برنامه در شناخت محیط زندگی بسیار حائز اهمیت هستند. نوجوانان از طریق این فعالیت ها می توانند بهتر محل زندگی خود را بشناسند. از طریق این فعالیت ها می توانند از نوع صنایع دستی، میراث فرهنگی، موقعیت جغرافیایی و .... شهر خود آگاه شوند و برای بهتر شدن آن ها روشهای جدیدی ارائه بدهند. 
 

فهرست مطالب

تعریف نظری فعالیت های فوق برنامه

تعریف عملیاتی فعالیت های فوق برنامه

چارچوب نظری و پیشینه پژوهش فعالیت های فوق برنامه نوجوانان

2-1-23-فعالیت های مکمل  
2-1-24-اهمیت و ضروریت فعالیت های مکمل و فوق برنامه 
2-1-25-اهداف فعالیت های مکمل و فوق برنامه 
2-1-26-تعاریف فعالیت های مکمل و فوق برنامه 
2-1-27-فعالیت مکمل 
2-1-28-فعالیت کمک برنامه و مکمل 
2-1-29-فعالیت فوق برنامه ی درسی 
2-1-30-ماهیت فلسفی فعالیت های مکمل و فوق برنامه 
2-1-30-فعالیت های مکمل و فوق برنامه از دیدگاه فلاسفه ی تعلیم و تربیت 
2-1-30-1-دیدگاه ویلیام جیمز 
2-1-30-2-دیدگاه اسپنسر 
2-1-30-3-دیدگاه ادوارد کلاپارد  
2-1-30-4-دیدگاه ژان ژاک روسو 
2-1-30-5-دیدگاه کمینوس 
2-1-30-6-نظریه ی هربارت 
2-1-30-7-نظریه ی جان دیویی 
2-1-31-پیشرفت تحصیلی 
2-1-32-عوامل مهم تاثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی 

يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی